Sindsdien wordt steeds opnieuw gesproken over de vraag hoe we de financiële geletterdheid in het algemeen kunnen ontwikkelen. Wat is de beste manier om effectieve programma’s voor financiële geletterdheid op te zetten? Op welke leeftijd moeten kinderen idealiter leren over alle financiële aspecten en hoe kunnen ze dat blijven doen zodra ze volwassen zijn?
“Financiële geletterdheid is belangrijk in alle stadia van het leven”, zegt Brigitte Miksa, hoofd van het internationaal pensioenteam bij Allianz. “Gezien de demografische ontwikkeling en de toenemende verstrakking van de teugels van de staatsfinanciën in veel landen over de hele wereld, is het essentieel dat we zelf voorzieningen treffen voor onze oude dag. Een samenleving die onvoldoende bereid is om verregaande financiële beslissingen te nemen, staat aan de rand van maatschappelijke problemen.”
In staat zijn om beslissingen te nemen om het financiële welzijn te verzekeren
We moeten veel inhalen als het om jonge mensen gaat; ze weten niet veel over het omgaan met bankrekeningen, creditcards, rente, sparen, risico en inkomsten. Een PISA-studie die de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) in 2014 uitvoerde, ging er voor het eerst dieper op in en identificeerde aanzienlijke lacunes in de kennis. Gemiddeld bleek 15 procent van de ondervraagden niet eens over een correcte basiskennis te beschikken.
“Het is ongelooflijk hoe slecht jongeren zijn toegerust voor het moderne leven. We moeten handelen, dat lijdt geen twijfel”, aldus Miksa. “Pas als ze weten hoe bijvoorbeeld rentes, of producten zoals beleggingsfondsen en verzekeringen werken, als ze de risico’s en opportuniteiten kunnen afwegen, zullen ze in staat zijn om zich goed te informeren en beslissingen te nemen die hun financieel welzijn verzekeren.” Maar, zo wijst ze erop, als we verder kijken dan de PISA-studie zien we dat het niet goed gesteld is met de financiële geletterdheid van volwassenen. Volgens eerdere OESO-onderzoeken is er veel ruimte voor verbetering in veel landen over de hele wereld. Uit deze onderzoeken blijkt dat vooral vrouwen een inhaalslag moeten maken.
Vroege onderwijsinitiatieven als oplossing?
Onder deskundigen bestaat enige controverse over de vraag of financiële geletterdheid van jongs af aan kan bijdragen tot het oplossen van het probleem. Sommigen geloven dat overheden, regelgevers en de financiële sector veel moeten doen voor de financiële geletterdheid van kinderen en jongeren, omdat die enkel zo geschikte gedragspatronen kunnen aanleren, maar anderen benadrukken dat deze aanpak van meet af aan gedoemd is te mislukken.
Miksa zegt waarop het staat: “We zijn ons er allemaal van bewust dat we niet altijd goede en juiste beslissingen nemen. Maar fundamenteel is het belangrijk om mensen te voorzien van de juiste instrumenten om weloverwogen beslissingen te nemen over hun financiën.” Dit betekent dat uiteindelijk iedereen baat heeft bij een beter inzicht in economische kwesties: individuen, de samenleving en de politieke en economische gemeenschap.