De oliekelder

De grondstoffenmarkt, waarvan olie de belangrijkste component is, wordt gekenmerkt door termijnaan- en verkopen. Normaal gesproken zijn de verkopers de olieproducenten en de kopers de consumenten. Beiden willen zich beschermen tegen eventuele grote prijsschommelingen zodat de producenten zeker kunnen zijn van een bepaald inkomen en de consumenten de kostprijs van hun producten, waarvan olie een groot deel uitmaakt, kunnen vastleggen.

Zoals op alle financiële derivatenmarkten is een groot deel van de transacties "speculatief" of puur financieel zonder enige fysieke levering van olie op de vervaldag. Deze termijnverrichtingen worden uitgevoerd met verschillende looptijden in de nabije of verre toekomst. In tegenstelling tot een “long” (termijnaankoop) positie op bijvoorbeeld een beursindex, bleek de olieprijs maandag onder nul te kunnen gaan met, voor de vervaldatum van mei, een laagste prijs van -40,32 USD per vat voor Amerikaanse olie (WTI = West Texas Intermediate). Woensdag noteerde deze opnieuw aan een normalere prijs van 11 USD. In de sector werd de vraag gesteld of het om een elektronische fout ging of om een speculant die grote hoeveelheden tegen eender welke prijs moest verkopen, waarschijnlijk omdat hij zijn "margin call" niet kon betalen. Een “margin call” is het minimumbedrag dat men moet kunnen storten in ruil voor zijn speculatieve aankoop en die zich aanpast in functie van de richting van de markt.

Nog een belangrijk punt: de olieprijs is natuurlijk niet universeel maar hangt af van de kwaliteit en de herkomst van de olie. Amerikaanse olie heeft de West Texas Intermediate (WTI) als referentie, aangezien de productie voornamelijk in Texas plaatsvindt, terwijl Europese olie Brent als referentie heeft. Zoals je in de onderstaande grafiek kan zien, zijn de prijzen niet gelijk: in Europa zijn ze over het algemeen hoger, wetende dat olie altijd in dollar wordt vermeld, ongeacht de afkomst van de olie.

Op de onderstaande grafiek zie je:

• in het blauw, de evolutie van de prijzen van de futures van mei voor de Amerikaanse referentieolie (WTI)
•  in het rood, de evolutie van de prijzen van de futures van mei voor de Europese referentieolie (Brent)

Deze extreem lage prijzen verstoren de economieën van de exporterende landen, waaronder veel ontwikkelingslanden.

Het stopzetten van reizen per vliegtuig, over land of over zee als gevolg van de coronacrisis heeft geleid tot een overaanbod van olie die niet langer opgeslagen kan worden. Speculanten die een herstel verwacht hadden, moesten de olie tegen eender welke prijs verkopen omdat er geen resterende opslagcapaciteit was.

Heb je, net als wij, je wijnkelder al leeggedronken als gevolg van deze quarantaine? Misschien kunnen we er olie in opslaan en aan het eind van de crisis een mooie winst maken.

De waarde van de aandelen van de oliemaatschappijen, die niet onder nul kunnen zakken, werden hierdoor sterk beïnvloed zoals je kan zien aan de evolutie van de Europese sector. Beleggers die tegen een stootje kunnen en risico willen nemen,  kunnen misschien investeren in deze sector.