Tienjarige aansprakelijkheid in de bouw: jouw gids voor verzekering 

De tienjarige aansprakelijkheid is een wettelijk omschreven aansprakelijkheid die rust op aannemers, architecten, studiebureaus en raadgevende ingenieurs voor ernstige gebreken die de stabiliteit of soliditeit van een gebouw in gevaar brengen. Deze aansprakelijkheid geldt voor een periode van tien jaar, die start na de formele aanvaarding van de werken.

Het principe zelf is diep verankerd in het Belgisch Burgerlijk Wetboek, met name in artikelen 1792 en 2270, en focust op gebreken die de stevigheid en de stabiliteit gebouw aantasten.

De zogenaamde ‘Wet Peeters’ heeft hier met uitwerking sinds juli 2018 een cruciale laag aan toegevoegd: zij introduceerde de verzekeringsplicht voor de tienjarige aansprakelijkheid voor residentiële gebouwen. 

De wet verplicht specifieke bouwpartijen om een verzekering af te sluiten die hun tienjarige aansprakelijkheid dekt. Deze verzekeringsplicht geldt voor:

• Aannemers en onderaannemers
• Architecten
• Studiebureaus en raadgevende ingenieurs

Verzekeraars bieden de verzekering ‘Decenale Aansprakelijkheid Wet Peeters’ aan die voor de totaliteit van de werken kan worden onderschreven. Anderzijds kunnen verzekerbare partijen ervoor kiezen om elk apart voor hun deel een polis te onderschrijven. Het onderschrijven van één contract bij één verzekeraar kan ertoe leiden dat mogelijke schadegevallen minder complex en dus efficiënter kunnen worden geregeld.

Het is aan aannemers om ervoor te zorgen dat een verzekeringsattest voorhanden is bij de bouwheer en de architect.

De tienjarige aansprakelijkheid heeft een strikt afgebakend toepassingsgebied. Het is essentieel om de grenzen van de dekking te begrijpen.

Wat is wél gedekt?

De decenale verzekering onder de Wet Peeters in België dekt de tienjarige aansprakelijkheid van aannemers, architecten en andere bouwprofessionals voor schade veroorzaakt door gebreken aan de stabiliteit, soliditeit en waterdichtheid van een gebouw.
De dekking focust zich op het geheel of gedeeltelijk tenietgaan van het bouwwerk door een gehele of een gedeeltelijke instorting door gebrek van de gesloten ruwbouw, alsook door een gebrek in de ondergrond.

Dit betekent dat als er binnen tien jaar na de oplevering van een bouwproject schade optreedt die te wijten is aan dergelijke gebreken, de verzekering de kosten dekt die nodig zijn voor herstel of compensatie. 

De startdatum van de tienjarige termijn is een van de meest kritische elementen. Deze datum wordt bepaald door de aanvaarding, een proces dat onder de Wet Breyne (Woningbouwwet) in twee verplichte fases verloopt:

1. Voorlopige oplevering
   Dit is het moment waarop de beëindiging van de werken officieel wordt vastgesteld. De bouwheer ontvangt de sleutels (inbezitname) en het risico voor het gebouw (bv. voor brand of storm) gaat over van de aannemer naar de bouwheer.
2. Definitieve oplevering
   Dit is de formele en definitieve aanvaarding van de werken door de bouwheer. De wetgever heeft onder de Wet Breyne bewust een minimumtermijn van één jaar ingevoerd, zodat het bouwwerk aan alle seizoensinvloeden (regen, wind, temperatuurverschillen) wordt blootgesteld en bijvoorbeeld waterdichtheidsproblemen kunnen worden opgespoord.

Principieel begint de termijn van de tienjarige aansprakelijkheid te lopen vanaf de definitieve oplevering. Dit principe is niet louter een richtlijn; het werd bevestigd door het Hof van Cassatie in zijn arrest van 16 oktober 2015, dat verduidelijkte dat de definitieve oplevering dient als het wettelijke moment van aanvaarding en dus de tienjarige termijn activeert.

Opgelet: in de praktijk wordt hier contractueel vaak van afgeweken. Veel typecontracten van aannemers bepalen dat de aanvaarding van de werken – en dus de start van de tienjarige aansprakelijkheid – reeds plaatsvindt bij de voorlopige oplevering. Deze contractuele clausule, hoewel wettelijk toelaatbaar buiten de strikte toepassing van de Wet Breyne, verandert fundamenteel het risico voor alle partijen en heeft een directe impact op de effectieve duur van de verplichte verzekering aannemer.

De behoefte van je verzekeringsdekking hangt af van een correct begrip van je contractuele aansprakelijkheid, die op haar beurt wordt bepaald door de precieze timing van de oplevering van het project. Een misverstand in eender welke schakel van deze keten kan financieel verstrekkende gevolgen hebben. Een goed begrip van de tienjarige aansprakelijkheid en de verzekeringsvoorwaarden is essentieel om de stabiliteit gebouw en je financiële gemoedsrust te garanderen.

Concreet advies voor elke partij:

• Voor aannemers: Lees de contracten en het lastenboek nauwkeurig na om te bepalen of de aansprakelijkheid start bij de voorlopige of de definitieve oplevering. Dit heeft een directe impact op de duur van je risico.
• Voor architecten en ingenieurs: De apart onderschreven verzekeringsdekking voor de Tienjarige Aansprakelijkheid voor alle deelnemers aan de werken kan een pertinente aanvulling zijn op de waarborgen uit uw beroepsaansprakelijkspolis.
• Voor particuliere bouwheren: Gebruik de waarborgperiode tussen de voorlopige en definitieve oplevering actief om eventuele verborgen gebreken op te sporen en te melden. Het bestaan van een verzekeringsdekking voor de Tienjarige Aansprakelijkheid is zeker een verhoging van uw gemoedsrust.